Gemeenten worstelen met de landelijke doelstelling om woningen van het aardgas te halen. Veel warmteplannen schieten nog tekort. Dat concludeert milieuorganisatie Natuur & Milieu op basis van een analyse naar de warmtevisies van veertig gemeenten. ,,Het is nog veel te weinig concreet”, zegt onderzoeksleider Atse van Pelt. ,,Je hebt duidelijkheid nodig om iedereen mee te krijgen. Op deze manier gaat het niet lukken.’’
De plannen van kleine en middelgrote gemeenten scoren het laagst. Zij kampen vaak met een gebrek aan capaciteit en financiële middelen, waardoor ze nauwelijks expertise op kunnen bouwen. Zonder hulp van het Rijk gaat het hen niet lukken vaart te maken, denkt Natuur & Milieu.
In het Klimaatakkoord is opgenomen dat in 2050 zeven miljoen woningen en één miljoen andere gebouwen van het aardgas af zijn. Dat mag ver weg lijken, al over zes jaar moet de CO2-uitstoot bijna gehalveerd zijn ten opzichte van 1990. In 2030 moeten bovendien al 1,5 miljoen bestaande woningen verduurzaamd zijn.
Dat is niet alleen voor het klimaat van belang, benadrukt Natuur & Milieu. ,,De gascrisis zit nog vers in het geheugen, toen is er ruim 20 miljard euro gereserveerd om de energierekening betaalbaar te houden’’, memoreert Van Pelt. ,,De afhankelijkheid van gas zorgt ervoor dat we kwetsbaar zijn en kan ons duur komen te staan.’’
Afhankelijk
Nederland is inmiddels netto-importeur van aardgas na het stopzetten van de aardgaswinning in Groningen, stipt de milieuorganisatie aan. ,,Dit maakt Nederland afhankelijker van buitenlandse regimes. De voordelen van een overgang naar aardgasvrije technieken zijn groot: meer energiezekerheid, een economie die minder gevoelig is voor prijsschokken, en dus lagere energierekeningen, en een energievoorziening die niet afhankelijk is van geopolitieke spanningen. Gezien de huidige geopolitieke omstandigheden is dit van toenemend belang.’’
De milieuorganisatie vindt dat gemeenten veel duidelijker doelen moeten stellen op de korte en lange termijn, met concrete cijfers over het aantal aardgasvrije woningen of de uitstootvermindering. Daarnaast zou het Rijk veel beter moeten sturen op de voortgang en waar nodig de helpende hand moeten bieden. Want ook bedrijven en bewoners blijven anders te lang in het ongewisse.
Mensen willen niet onder druk staan en nemen liever zelf beslissingen op een geschikt moment
Natuur & Milieu
Onduidelijke kostenplaatje
Voor veel mensen is het immers nog altijd volstrekt onduidelijk wat wijsheid is. Met lange wachttijden bij installateurs en onduidelijke kostenplaatjes. Natuur & Milieu noemt het daarom essentieel dat bewoners duidelijkheid hebben over wat er in hun wijk gaat gebeuren. Zodat ze bijvoorbeeld weten of hun wijk een warmtenet krijgt of dat ze zich zelf moeten laten informeren over de aanschaf van een warmtepomp.
Er is dus duidelijkheid nodig om iedereen mee te krijgen. Daarom zouden bijvoorbeeld ook de subsidies voor bewoners versimpeld moeten worden. Een gebrek aan draagvlak kan de doelstelling helemaal in gevaar brengen. ,,Mensen willen niet onder druk staan en nemen liever zelf beslissingen op een geschikt moment’’, waarschuwt de milieuorganisatie. ,,Betrokkenheid neemt toe als bewoners invloed kunnen uitoefenen op afspraken. Zonder een positieve houding van burgers ten opzichte van aardgasvrije oplossingen, is het moeilijk om ambitieuze plannen voor de korte termijn te maken en uit te voeren.’’
‘Snel handelen is cruciaal’
In 2026 moeten gemeenten met een nieuwe warmteprogramma op de proppen komen. De milieuorganisatie waarschuwt dat er de komende jaren gas gegeven moet worden: ‘Snel handelen is cruciaal’.
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) laat weten dat beeld te herkennen. Het komt binnenkort met een eigen rapportage en werkt in het Nationaal Programma Lokale Warmtetransitie samen met met onder meer de waterschappen, Rijksoverheid, provincies, de koepel van woningcorporaties en Netbeheer Nederland. Dat moet volgende maand ook tot een reeks aanbevelingen voor gemeenten leiden.
Reacties
Een reactie posten