Brussel, waar auto's paria's worden
Brussels Gewest wil autoverkeer met een vijfde terugdringen
Leefbaarheid of auto's? Brussel, dat deze week nog als op drie na drukste stad van Europa uit de bus kwam in Tomtoms file-index, kiest voor het eerste. De autogebruikers kijken, voorlopig nog tevergeefs, uit naar alternatieven.
Een picknick op straat, uit burgerlijke ongehoorzaamheid. De Anspachlaan in Brussel was gedurende enkele junizondagen even autovrij. Ludiek intermezzo of toekomstbeeld?
Maakt u zich als automobilist maar geen illusies. Brussel zal het de wagen niet gemakkelijker maken de komende jaren, integendeel. Het Brussels Gewest wil met zijn mobiliteitsplan Iris2 het autoverkeer tegen 2018 met een vijfde terugdringen. Het moet de stad weer meer leefbaar maken.
De gemotoriseerde vierwielers leveren rijstroken in, bussen en fietsen krijgen meer ruimte, er komen meer autovrije zones, parkeerplaatsen worden geschrapt, dat is het menu.
Ook de stad Brussel, bevoegd voor de vijfhoek, het hart van het gewest, doet zijn duit in het zakje. Burgemeester Freddy Thielemans (PS) vond de wilde picknick passen in het beleid om de binnenstad ‘gezelliger' te maken. Hij kondigde meteen een verkeersplan aan om de centrumlanen autoluw te maken. In 2013, welteverstaan, als hij weer aan de macht komt na de verkiezingen van oktober. Waarnemers halen de schouders op. Al in 1998 werden grootse plannen opgemaakt, waarvan nog maar bitter weinig is gerealiseerd.
‘Er gebeurt wel degelijk iets in Brussel-stad,' reageert Pascal Smet (SP.A), die ‘verhinderd' schepen is en voormalig Brussels minister van Mobiliteit. Hij somt op: de autovrije zone rondom de Grote Markt is dubbel zo groot geworden, de Oude Graanmarkt is autovrij. De centrale lanen (Adolphe Maxlaan, Anspachlaan, Lemonnierlaan) leverden een rijvak in ten gunste van een geschilderd fietspad. Voorlopig, tot de grondige heraanleg.
Er is nog veel op til: de ruimte voor voetgangers in de Dansaertstraat wordt verdubbeld, de Varkensmarkt wordt autovrij.
. Touring, de spreekbuis van de autogebruikers, kijkt vol ongeloof naar al die ingrepen. ‘Denken ze dat die auto's met een vingerknip zullen verdwijnen', vraagt woordvoerder Danny Smagghe zich af. In een opgemerkte communiqué riep de organisatie zelfs op ‘weg te blijven uit Brussel'.
‘Ze moeten op zijn minst de grote assen voor doorgaand verkeer openhouden', meent Smagghe. ‘Dat gebeurt in alle grote steden. De straten eromheen kun je anders inrichten, met oog voor zwakke weggebruikers.'
‘Toch niet, de leefbaarheid primeert', reageert de staatssecretaris voor Mobiliteit, Bruno De Lille (Groen). ‘Doorgaand verkeer hoort niet thuis in het hart van de stad. Dat moet de kleine Ring nemen.'
Wat Touring het meest dwarszit, is dat de auto wordt weggejaagd vooraleer de alternatieven voorhanden zijn. En daar heeft de organisatie een punt. In de ochtendspits zijn er in en naar het hoofdstedelijk gewest zowat 370.000 autobewegingen. Waar moet al dat verkeer heen?
Verzadigd
openbaar vervoer
Veel rek zit er niet meer op het openbaar vervoer. De spoorwegen kampen met een verzadigde noord-zuidverbinding in Brussel. Dagelijks passeert bijna eenderde van alle reizigerstreinen er, en net geen zestig procent van alle reizigers. Tijdens de ochtendspits betekent dat om de drie minuten een trein. Daar kan er geen meer bij. Infrabel bezorgde een dossier voor een uitbreiding van de noord-zuid aan de minister van Overheidsbedrijven, Paul Magnette (PS).
Ook de Brusselse openbaarvervoermaatschappij MIVB botst op haar grenzen. In 2011 totaliseerde ze 329 miljoen ritten, 9miljoen meer dan bepaald in het beheerscontract. In 2016 mikt ze op 400 miljoen. Ze wil investeren in meer metrolijnen (uitbreiding naar Schaarbeek en naar Ukkel), een automatische metro (zie hieronder) en meer tramlijnen. Onder andere een die Tour & Taxis met het Noord- en het Centraal Station verbindt.
Dat zal aardig wat centen kosten, 1,2 miljard euro. De Brusselse Minister van Vervoer, Brigitte Grouwels (CD&V), droomt al van de inkomsten van een wegentol, de MIVB-top liet verstaan dat de reizigers best wat meer mogen betalen.
Trams stoppen nu aan de grens van het Brussels Gewest. In de Vlaamse Rand denkt De Lijn in zijn toekomstvisie 2020 aan de aanleg van eigen tramlijnen. ‘Het zou absurd zijn om die niet op elkaar te laten aansluiten', vindt Grouwels. Een mooie link kan worden gemaakt aan het UZ Jette of aan de Navo, op weg naar de luchthaven.
Waag de overstap
Waar blijven de grote parkings in de Rand waar je kunt overstappen van je wagen op het openbaar vervoer? Op Vlaams grondgebied zul je ze niet aantreffen. Dat ligt politiek moeilijk want ze zijn een uiting van de ‘verstedelijking' en de ‘verbrusseling'.
De MIVB heeft enkele park-and-ride-plaatsen (P+R) bij zijn perifere metrostations. Die zijn goed voor 1.860 plaatsen. Het mobiliteitsplan ziet een behoefte van 16.000.
Het blijkt dat die schaarse P+R's dan nog oneigenlijk gebruikt worden, niet door openbaarvervoergebruikers maar door mensen die in de buurt moeten zijn. Minister Grouwels wil er daarom slagbomen plaatsen die met een MIVB-abonnement opengaan.
Voor overstapparkings buiten de Brusselse grenzen kijkt Grouwels vol verwachting naar de spoorwegstations van het Gewestelijk Expresnet (GEN). De NMBS Holding laat weten dat er de komende vijf jaar minstens 4.700 parkeerplaatsen bijkomen aan de GEN-stations van onder meer Aalst, Asse, Nijvel, Linkebeek, Ternat… Daarna volgen er nog eens zoveel, in Leuven bijvoorbeeld komen er 1.500 extra. Denderleeuw en Vilvoorde staan op het programma. Fietsenstallingen worden evenmin vergeten.
Het zit in het GEN
Nu we het toch over het GEN hebben, hoe zit het daarmee? Van dat voorstadnet in een straal van dertig kilometer rond Brussel is al jaren sprake maar we zien nog geen realisatie. Begin mei verstuurden de betrokken ministers (dat zijn er nogal wat) een gezamenlijk communiqué om te melden dat ‘het GEN-aanbod zo snel mogelijk tot stand moet komen'. Het is ook een kwestie van centen. Over het investeringsplan van de spoorwegen wordt voor het eind van het jaar beslist. Daarin zou zou ook een beslissing over de noord-zuidverbinding zitten.
Hier en daar zie je toch al wat bewegen. Spoorinfrastructuurbeheerder Infrabel brengt stelselmatig de spoorlijnen in gereedheid. De lijnen naar Halle en Leuven zijn al in gebruik. De Schuman-Josaphat-tunnel, een missing link in Oost-Brussel, zal eind 2015 in gebruik zijn.
De lijn naar Denderleeuw zou klaar zijn tegen midden 2015. Die naar Nijvel tegen 2020. Er ontbreken nog vergunningen in Linkebeek en Sint-Genesius-Rode en voor de Vierhoek Brussel-Noord.
De NMBS moet op al die mooie nieuwe sporen treinen inzetten. Ze reserveert voor het GEN 95 van haar 305 nieuwe Desiro-motorstellen. Die hebben veel zitplaatsen (minstens 280) en trekken sneller op, wat hen geschikte voorstadstreinen maakt. Er zouden er vier per uur moeten rijden.
De prognoses luiden tegenwoordig dat het GEN tegen 2020 operationeel zou zijn.
Kakofonie
En dan is er nog het parkeren. Brussel telt 750.000 parkeerplaatsen. 280.893 daarvan bevinden zich op de openbare weg. Aangezien parkeerplaatsen tot autogebruik aanzetten, wil het gewest die met 16procent reduceren tegen 2018. Dat zijn er 45.000 minder. Om dat te compenseren voor de bewoners lonkt Brussel naar 55.000 ‘overtollige' plaatsen in kantoorgebouwen die opengesteld zouden worden voor omwonenden (DS van 6 juli). Die operatie in goede banen leiden wordt een taak van het Gewestelijk Parkeeragentschap. Dat agentschap moet meer harmonie brengen in de kakofonie van parkeerregels in de negentien gemeenten. Het is al in 2009 in het leven geroepen maar komt moeizaam uit de startblokken. Gelet op het feit dat parkeren en mobiliteit electoraal gevoelig liggen, is de verwachting dat het pas na de gemeenteraadsverkiezingen operationeel wordt.
Hoe groen is mijn golf
Touring kan makkelijk nog een blik klachten opentrekken. Zo noemt het de doorstroming een ramp. Danny Smagghe: ‘De verkeerslichten zijn niet goed op elkaar afgesteld. Geen wonder als je weet dat er slechts één (inmiddels twee, red.) ambtenaar mee bezig is. Er zouden dringend meer groene golven geïnstalleerd moeten worden.' Zulke groene golven bestaan op grote invalswegen als de Keizer Karellaan en de Lambermontlaan. Maar de plaag van het dubbelparkeren wringt het effect de nek om. En de politie laat begaan, klagen zij bij Mobiel Brussel. Of hoe er nog werk zat is in het Brusselse verkeer.
Reacties
Een reactie posten